โรงเรียนนิคมสร้างตนเองเชียงพิณ 3 ก่อตั้งเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2505 ที่บ้านนิคม 3 หมู่ที่ 9 ตำบลโคกสะอาด อำเภอเมืองอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี โดยนายสาย ไชยเชียงพิณ ได้บริจาคที่ดินจำนวน 1ไร่ เป็นที่ก่อสร้างอาคารเรียนและได้สร้างตามแบบแปลนศาลาประชาคมมีนายจำลอง พิมพ์สักกะ รักษาในตำแหน่งครูใหญ่ เปิดทำการสอนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1– 4 มีนักเรียนจำนวน 148 คน ต่อมาวันที่ 24 พฤษภาคม 2516 จึงได้รับอนุมัติเป็นโรงเรียนเอกเทศและตั้งชื่อว่า “ โรงเรียนนิคมสร้างตนเองเชียงพิณ 3” 

         วันที่ 28 พฤษภาคม 2507 นายคูณ พิมพ์โล้น ครูใหญ่พร้อมชาวบ้านได้ย้ายโรงเรียนมาจากที่เดิมมาตั้งที่บ้านนิคม 2 หมู่ที่ 6 ซอย 18 ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามติดทางหลวงแผ่นดินอุดรธานี-หนองบัวลำภู โดยผู้ปกครองนิคมสร้างตนเองเชียงพิณเป็นผู้หาที่ดินให้ จำนวน  6 ไร่  1 งาน กรมประชาสงค์เคราะห์ได้สนับสนุนงบประมาณ จำนวน 60,000  บาท เพื่อสร้างอาคารเรียน แบบป.1 ดัดแปลงจำนวน 1 หลัง 3 ห้องเรียน พร้อมทั้งมอบโต๊ะ ม้านั่ง จำนวน 100 ชุด โต๊ะครู 3 ชุด กระดานดำ 5 แผ่น ให้เป็นสมบัติของโรงเรียน และเปิดทำการสอนตั้งแต่วันที่ 29 พฤษภาคม 2507 เป็นต้นมา เดือนมีนาคม 2510 คณะครูร่วมกับกรรมการศึกษาและชาวบ้านร่วมกันสร้างรั้วล้อมรอบบริเวณโรงเรียนเป็นเงิน  5,000  บาท

         วันที่  25 มกราคม 2512 ได้รับงบประมาณสร้างส้วม 1 หลัง 4 ที่เป็นเงิน 5,500 บาท 

         วันที่ 1 มิถุนายน 2518 ได้รับงบประมาณเงินผันเพื่อต่อเติมอาคารเรียนชั้นล่างจำนวน 2 ห้องเรียน เป็นเงิน 10,000 บาท และศูนย์นิคมสร้างตนเองเชียงพิณได้สร้างหอประชุมให้ 1 หลัง เป็นเงิน 70,000 บาท 

         วันที่ 15 มกราคม 2521 ได้รับงบประมาณเพื่อปลูกสร้างอาคารเรียน แบบ ป.1 ซ จำนวน 2 ห้องเรียน เป็นเงิน 140,000 บาท และได้รับงบประมาณสร้างบ้านพักครู  1 หลัง เป็นเงิน  60,000  บาท

         วันที่ 1 พฤษภาคม  2521 ได้แยกนักเรียนไปเรียนที่โรงเรียนสิริปุณโณ จำนวน  50  คน

         วันที่ 15 กันยายน 2523 ได้รับจัดสรรงบประมาณเพื่อต่อเติมอาคารเรียนด้านล่าง แบบป.1ซ จำนวน  2  ห้องเรียน เป็นเงิน  80,000  บาท 

         วันที่ 24 ธันวาคม 2523 ได้รับงบประมาณเพื่อสร้างถังเก็บน้ำฝน แบบฝ.33 จำนวน 3 ถัง เป็นเงิน  45,000 บาท

         ปี 2544 ได้รับงบประมาณเพื่อสร้างโรงฝึกงานเป็นเงิน 135,000 บาท และได้รับงบประมาณสร้างส้วม 1 หลัง  5 ที่ เป็นเงิน  35,000  บาท           วันที่ 1 ตุลาคม 2528 ได้รับงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ เพื่อสร้างอาคารเรียนแบบ สปช.2/2528 จำนวน 3 ชั้น 9 ห้องเรียน เป็นอาคารคอนกรีต เป็นเงิน 1,970,000 บาท

         วันที่ 1 มิถุนายน 2531 นายบัวเรียน สีหะ ได้ย้ายมาดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่แทน นายดาวเรือง อุปรินทร์ ซึ่งย้ายไปดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่โรงเรียนบ้านโคกสะอาด

         วันที่ 10 พฤษภาคม 2523 ได้รับงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติเพื่อสร้างถังเก็บน้ำฝน แบบฝ.33 จำนวน 1 ชุด 3 ถัง เป็นเงิน 36,000 บาท

         วันที่ 8 สิงหาคม 2523 ได้รับงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติเพื่อสร้างอาคารเรียน แบบสปช.2/2528  จำนวน 3 ชั้น 9 ห้องเรียน เป็นเงิน 1,970,000 บาท 

         วันที่ 14 พฤษภาคม 2536 นายดาเรือง อุปรินทร์ ได้ย้ายกลับมาดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่แทน นายบัวเรียน สีหะ ซึ่งถึงแก่กรรม

         วันที่ 15 ตุลาคม2536 นายอดุลย์ วงษ์จันทร์แดงได้ย้ายมาดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่แทน นายดาเรือง อุปรินทร์ ซึ่งเกษียณอายุราชการ             วันที่ 8 พฤษภาคม 2540 นายวิเชียร อุ่นแก้วได้ย้ายมาดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่แทน นายอดุลย์ วงษ์จันทร์แดง ซึ่งย้ายไปดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่โรงเรียนบ้านโนนบุญมี วันที่ 1 ตุลาคม 2544  ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้อำนวยการโรงเรียน

         วันที่  19 พฤษภาคม 2548 นายปรีชา พันธ์สีดาได้ย้ายมาดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนแทนนายวิเชียร อุ่นแก้ว ผู้อำนวยการโรงเรียนซึ่งย้ายไปดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองบุนาหล่ำ

         วันที่ 17 พฤศจิกายน 2562 นายวีระเดช บุญเที่ยง ได้ย้ายจากโรงเรียนหนองบัวเงินหนองบัวทอง มาดำรงตำแหน่งแทนนายปรีชา พันธ์สีดา ซึ่งเกษียณอายุราชการ